ΙΩΑΝΝΙΝΑ-"ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ - Φωτογραφίες,σχέδια,κείμενα".

ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΣΑΜΟΥΗΛ - ΙΩΑΝΝΙΝΑ
                       ή
-- ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΗ
                      ή
-- ΟΙΚΙΑ ΧΟΥΣΕΪΝ ΜΑΤΕΗ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ , ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

*****************************************
*****************************************

φωτογραφία από ημερολόγιο τραπέζης τέλη 1960

 *********************************

 *********************************

... λίγα λόγια για τις φωτογραφίες,τα σχέδια και τα σχόλια που ακολουθούν.

-- Στις 12 Ιανουαρίου 2014 και  στην σελίδα του facebook " ΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ", αναρτήθηκαν από τον κύριο Pavlos Tsilis , 16 περίπου φωτογραφίες,από άλμπουμ της κυρίας Γιώτας Σιώμου Μπέστα, όπου απεικονίζετε  η σημερινή θλιβερή κατάσταση που βρίσκετε το παλιό αυτό αρχοντικό.Στην ανάρτηση αυτή προστέθηκαν πολλά σχόλια διαμαρτυρίας και αγανάκτησης,αλλά και ιστορικής ενημέρωσης για την περίπτωση αυτή.
Ότι ακολουθεί απο δικιάς μου πλευράς , σε κείμενο ή εικόνες , δεν είναι παρά ένα σχόλιο στην αναρτηση αυτή , που όμως ήταν αδύνατο να γίνει εκεί λόγω των τεχνικών που διατίθεντε από το facebook.
-----------------------------------------------
 -- Εδώ και πολλά χρόνια , πρίν ακόμη γίνει η διάνοιξη των δρόμων γύρω από το Στάδιο "ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ", οι παρέες των παιδιών από τις γειτονιές του Πλάτανου,του Άλσους,του Αρχιμανδρειού και ακόμη παραπέρα , είχαμε "ανακαλύψει" μιά πρόσβαση στο Στάδιο από την εξώπορτα (οδός Σαμουήλ)του αρχοντικού αυτού (το οποίο η παιδική μας φαντασία ή κάποια "πληροφορία"το ήθελε σαν σπίτι του Μπαρμπαρόσσα ή κάποιων απογόνων του!!!) , από εκεί περνόντας κρυφά και σιωπηλά,γιατί τότε κατοικούνταν , σκαρφαλώναμε στην ψηλή μάντρα του σταδίου και πηδούσαμε μέσα ...
  Πάντοτε με "μαγευε" η όψη των παλιών αυτών σπιτιών της πόλης μας , μικρών ή μεγάλων ,και με πήγαιναν σε παλιές ιστορίες τούρκων , χαρεμιών , αφεντάδων και ραγιάδων.... όπως και το άλλο με την γέφυρα στην Μιχαήλ Αγγέλου , της Κυράς Ραφέτ στην Μανωλιάσης(Ν.Ζέρβα), όλη η σειρά της Μελετίου Γεωγράφου , της Βηλαρά , του γηροκομείου(αξέχαστο μου μένει εκεί το ταλαιπωρημένο σπίτι του Παπλωματά με το λιακοτό χαγιάτι και τις καμαροτές πορτούλες που οδηγούσαν στους παλιούς οντάδες και τα δωμάτια με τα τζάκια , τα παλιά εικονίσματα ,τις  ιστορίες του Μίσιου και τις φιλοφρονήσεις της Σιάννας...) .... γερασμένα όλα και ταλαιπορημένα από τον πόλεμο... 
  Αδιάφοροι,αργότερα, ή μάλλον εντυπωσιασμένοι από την αντιπαροχή και τις νέες κατοικίες - πολυκατοικίες,τα βλέπαμε να φεύγουν το ένα πίσω απο το άλλο.Ανυπομονούσαμε να δούμε άλλη μια νέα οικοδομή να υψώνετε και δεν μας περνούσε από την σκέψη μας , ότι χάνονταν τα παιδικά σημεία αναφοράς μας , η ιστορία του τόπου μας , η προσωπικές μας ιστορίες ... ότι κάποτε θα τα νοσταλγούσαμε όλα αυτά τα άψυχα σπίτια και τις γειτονιές μας...
  Στίς αρχές του 1970 , όταν χτίζονταν  το καινούριο μας σπίτι στην γειτονιά της Βασιλαρχόντισας (πάντοτε γκρεμίζοντας και φτιάχνοντας), βρισκόμουν στην νεαρή  ηλικία που θέλαμε κάτι να επιδείξουμε ... Μαζύ με ένα φίλο μου , που είχε μια καλή φωτογραφική μηχανή ,αγοράσαμε, τότε,"ρεφενέ"ένα τριανταεξάρι ασπρόμαυρο φίλμ και βγήκαμε στην παλιά γειτονιά να "αποθανατίσουμε" τα υποψήφια για κατεδάφιση παλιά σπίτια . Απο την εποχή εκείνη σώζονται 2-3 ασπρόμαυρες φωτογραφίες του παλιού αυτού αρχοντικού.Αργότερα όταν θέλησα να συμπληρώσω το "πάζλ" της μικρής αυτής συλλογής βρέθηκαν και άλλες φωτογραφίες,σχέδια,σχόλια...από βιβλία ,εφημερίδεςκ.λ.π.
  Αυτό το "υπο συμπλήρωση πάζλ" παρουσιάζω εδώ και το μοιράζομαι με τους φίλους μου και τους φίλους του διαδυκτίου.  φ.γ.
-------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------

Γιάννη Γεωργ.Καπετανάκη

"ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ"
 ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
έκδοση Τ.Ε.Ε. 1994
------------------------------
------------------------------

-- Το σπίτι του Δεσπότη ή οικία Χουσεϊν Ματέη,βρίσκεται πίσω από το Στάδιο στην οδό Πινδάρου.Ίσως είναι το μόνο αρχοντόσπιτο ,που σώζεται απ' αυτά που δεν κάηκαν από την πυρκαγιά του 1820.Η μεγάλη απόσταση από το Κάστρο το έσωσε από την φωτιά.Το χτίσιμό του ανάγεται στις αρχές του 19ου αιώνα.Το σπίτι είναι στραμμένο προς την αυλή,η οποία σχεδόν αποτελεί προθάλαμο του σπιτιού.Το αρχοντικό έχει διάταξη σε σχήμα Π και αποτελείται από ισόγειο και όροφο.Στο ισόγειο υπήρχαν οι βοηθητικοί χώροι,αποθήκες για τρόφιμα,κρασιά και χώροι για τα ζώα.Στον όροφο το κέντρο της κάτοψης ήταν η κρεββάτα ή ηλιακός,ενώ τα χειμωνιάτικα δωμάτια βρίσκονται  στο πίσω μέρος με βοηθητικούς χώρους.Τα δύο σκέλη του Π καταλαμβάνονυαι από τα καλοκαιρινά δωμάτια κατασκευασμένα από τσατμά και με πολλά ανοίγματαΉ κρεββάτα στα αρχοντικά ,όπως άλλωστε και στούς άλλους τύπο των σπιτιών,αποτελεί τον βασικό χώρο του σπιτιού και είναι ανοιχτή προς την αυλή΄ αποτελεί ένα μεγάλο ορθογώνιο χώρο με τον οποίο επικοινωνούν τα χειμωνιάτικα,τα καλοκαιρινά και οι βοηθητικοί χώροι του σπιτιού.

σχέδιο Γεωργίου Χρυσ.Παπαγεωργίου -Γιάννινα 1975

φωτογραφία Β.Βουτσά - εκδόσεις ΜΕΛΙΣΣΑ 1988

Κάτοψη ισογείου - Π.Λουκάκης : "Το Γιαννιώτικο σπίτι"-έκδοση Ε.Μ.Π. 1977

επάνω: κάτοψη ορόφου - κάτω : τομή -- Π.Λουκάκης: "Το γιαννιώτικο σπίτι" εκδ.Ε.Μ.Π.1977

Το τζάκι στο καλό καλοκαιρινό δωμάτιο-Π.Λουκάκης:"Το Γιαννιώτικο σπίτι" εκδ.Ε.Μ.Π.1977

Το ταβάνι από το καλό καλοκαιρινό δωμάτιο - Π.Λουκάκης:"Το Γιαννιώτικο σπίτι"-εκδ.Ε.Μ.Π.1977

Μουσάντρα ή Μουσανταράς (ξύλινη εντοιχισμένη ντουλάπα που καλύπτει όλο τον τοίχο.Στο συγκεκριμένο αρχοντικό είναι δίπατη : κάτω είναι η ντουλάπα και επάνω ο γυναικωνίτης με καφασοτό μπροστά.Στην κάτοψη φαίνετε η σκάλα που οδηγεί στο γυναικείο.

** Δύο φωτογραφίες της κυρίας Γιώτας Σιώμου Μπέστα ,στις οποίες φαίνετε πως είναι σήμερα η κατάσταση στο μεγάλο καλοκαιρινό δωμάτιο : Τζάκι - Ταβάνι - Μουσάντρα.

*************************************
*************************************
** Ένα κείμενο από την Ε.Η.Μ.
 για την αναπαλαίωση του αρχοντικού.
"ΗΠΕΙΡΟΣ Η Ε.Η.Μ. ΚΑΙ Ο ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ Κ.ΦΡΟΝΤΖΟΣ"
            ΙΩΑΝΝΙΝΑ 1989   - σελ.94-96 και 129

 "Τό αρχοντικό των Ιωαννίνων"

 

Από το φωτογραφικό αρχείο της Ε.Η.Μ.

Ε.Η.Μ. : " Μιά απο τις αίθουσες του άνω ορόφου , μετά τις εργασίες αναστήλωσης του ερειπωμένου αρχοντικού"

Ε.Η.Μ. : "Το παλιό γιαννιώτικο αρχοντικό(κοντά στο σημερινό Στάδιο),μετά τις πρώτες εργασίες για τη συντήρησή του.Η στερέωση και ανανέωση της στέγης ήταν το πρώτο που χρειαζόταν , για να μην καταρρεύσει".

***********************
***********************

-- Πέντε φωτογραφίες του 1971 απο το αρχείο μου φ.γ.

Οδός Σαμουήλ Η εξώθυρα του αρχοντικού και η οικία Κριτσάλη-Πάσχου

Η πίσω πλευρά της εξώθυρας και ο διάδρομος που οδηγεί στην αυλή του

1971- φ.γ.

1971 φ,γ,

   

Οδός Σαμουήλ : ακριβώς απέναντι από την εξώθυρα του αρχοντικού και της οικίας Κριτσάλη-Πάσχου βρήσκονταν το σπίτι της φωτογραφίας ... εντυπωσιακό και αυτό....

****************************
****************************


-- ΣΗΜΕΡΑ ....
Φωτογραφίες από την σημερινή κατάσταση.Αναρτήθηκαν στις 12 Ιανουαρίου 2014 στην σελίδα "ΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ" από τον κύριο Pavlos Tsilis και προέρχονται από άλμπουμ της κυρίας Γιώτας Σιώμου Μπέστα

                                                
 ********************
*********************

ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα των Ιωαννίνων 
"ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ"



Τετάρτη, 18 Μάιος 2011 10:21
| Συντάκτης: Χρήστος Τσέτσης | |

Με απόφαση της Δήμητρας Γεωργακοπούλου

 

Στο ΕΣΠΑ η αναστήλωση του «Σπιτιού του Δεσπότη»

 

Τι πρότεινε παλαιότερη μελέτη για την χρήση του

 

• Το «Σπίτι του Δεσπότη» (οικία Χουσεΐν Μπέη), το μοναδικό σωζόμενο αρχοντικό των Ιωαννίνων, που αποτελεί στολίδι Γιαννιώτικης (Βαλκανικής) Λαϊκής Αρχιτεκτονικής, ευτυχώς, όπως όλα δείχνουν, θα διασωθεί!
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η αναστήλωση του κτιρίου – κτισμένο στις αρχές του 18ου αιώνα – το οποίο έχει κηρυχθεί διατηρητέο, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού (18.2.59/ΦΕΚ 60Β’), θα ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Αποτελεί, αναμφισβήτητα, εύστοχη απόφαση της Γενικής Γραμματέως Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας κ. Δήμητρας Γεωργακοπούλου - Μπάστα.
Η κ. Γεωργακοπούλου και με το ιδιαίτερα σημαντικό αυτό έργο για τους Γιαννιώτες, θα αφήσει τη «σφραγίδα» της στην περιοχή! Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο κτίριο είναι μάλλον αποκαρδιωτική!
Η οικοδομή βρίσκεται σε πλήρη εγκατάλειψη, με μοναδική συντήρηση την επισκευή ολόκληρης της στέγης καθώς και υποτυπώδεις στερεώσεις πριν από μερικά χρόνια.
Το «Σπίτι του Δεσπότη» - οικία εμβαδού 470 τ.μ., κτισμένη σε οικόπεδο 1.340 τ.μ. – περιήλθε στην Εκπαιδευτική Επιτροπή (Αγαθοεργών Καταστημάτων), από αγορές που έγιναν κατά τα έτη 1927-1929 και αφορά το εναπομείναν ακίνητο, από ένα ευρύτερο ακίνητο 25 στρεμμάτων, που συμπεριλάμβανε και το Εθνικό Στάδιο Ιωαννίνων, το οποίο εκποιήθηκε, αντί συμβολικού τιμήματος, στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού το 1963.

Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΠΕΡΡΙΨΕ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Η Εφοροεπιτροπεία υπέβαλε στις 30.12.02 πρόταση στην Περιφέρεια Ηπείρου – στο πλαίσιο του Μέτρου 3.3 Δράση: «Συντήρηση – Ανάδειξη Μνημείων» του ΠΕΠ Ηπείρου – για την Αποκατάσταση – Ανάδειξη και Αλλαγή χρήσης Διατηρητέου Αρχοντικού «ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΗ», προϋπολογισμού 1.300.000 ευρώ, με χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης από 1.5.03 έως 30.6.05. Η πρόταση απορρίφθηκε!

ΧΡΗΣΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Μετά την αποκατάσταση του κτιρίου, σύμφωνα με την συνταχθείσα αρχιτεκτονική μελέτη, οι χρήσεις που θα ήταν οι πλέον ενδεδειγμένες να επιτελέσει το διατηρητέο οικοδόμημα είναι – ύστερα από σχετική απόφαση της Εφοροεπιτροπείας – οι εξής:

IΣΟΓΕΙΟ
Εκθεσιακός χώρος σπάνιων χειρογράφων και βιβλίων. Οι χώροι των εκθέσεων θα προστατεύονται με μικροκλιματιστική μονάδα ελέγχου.

ΟΡΟΦΟΣ
Αίθουσα συσκέψεων – Χώρος Αρχείων – Γραφεία – Αίθουσα μηχανογράφησης – Αίθουσα φιλοξενίας – Βοηθητικοί χώροι. Όλοι οι χώροι θα διατηρήσουν την αυθεντική παραδοσιακή εικόνα και τα υλικά θα πλησιάσουν, κατά το δυνατόν, τα αυθεντικά. Οι ζωγραφικές παραστάσεις θα αποκατασταθούν και θα συμπληρωθούν.

ΑΥΛΕΙΟΣ ΧΩΡΟΣ
Ο περιβάλλον χώρος του Διατηρητέου Κτίσματος διαμορφώνεται ως εξής:
• Στο πίσω τμήμα (μικρή έκταση – υπερυψωμένο) θα ανεγερθεί μικρός βοηθητικός οικίσκος, όπως υπήρχε και στο παρελθόν, καθώς και δεύτερη κλίμακα εισόδου στο κτίριο.
• Το μπροστινό τμήμα του κτιρίου (αύλειος χώρος – είσοδος) θα πλακοστρωθεί με γκαλντερίμι και θα διαμορφωθεί κήπος με δεντροφύτευση χαμηλού ύψους. Επίσης θα διαμορφωθούν αύλειες είσοδοι με παραδοσιακά στέγαστρα.

  
                                            ΤΕΛΟΣ
******************
για την αντιγραφή 
φίλ.Π.γ.
"λάχανα μαζέματα" ("λ.μ.")
ΙΩΑΝΝΙΝΑ 2014